نرم افزار پارس آذرخش

نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای

طراحی نسلهای اولیة نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای در ابتدا به صورت مجزا و مستقل انجام و مورد استفاده قرار می‌گرفت. برای مثال، نرم‌افزار بخش سفارشها ارتباطی با بخش فهرستنویسی نداشت و تبادل اطلاعات میان آن بخشها و یا استفاده از داده‌ها و فایلهای مشترک، امکان‌پذیر نبود. با توسعة علوم رایانه و ارتباطهای شبکه‌ای، نرم‌افزارها به صورت مرتبط و جامع طراحی شدند. این قابلیت، امکان مدیریت بهتر اطلاعات را در محل ورود، پردازش و برونداد اطلاعات فراهم می‌ساخت. به طور مثال، کتابدار بخش امانت می‌توانست به طور مستقیم به پایگاه بخش سفارشها دسترسی داشته باشد و چنانچه کتابی در دست سفارش باشد، از فرایند کار مطلع شود.

در راستای مبحث توانمندیها و قابلیتهای نرم‌افزارها، امکانات موجود در نرم‌افزارها نیز می‌تواند تأثیری بسزا در رضایت کتابداران، مدیران کتابخانه‌ها و کاربران ایفا نماید. به عبارت دیگر، «با امکاناتی که فناوریهای جدید از قبیل سیستم عامل ویندوز، مرورگرهای وب و بویژه زبانهای برنامه‌نویسی جدید در دسترس طراحان نرم‌افزارها قرار داده‌اند، می‌توان پیشرفتهای مهمی را در آیندة نزدیک در نرم‌افزار شاهد بود» (فتاحی، 1384، ص18). همچنین گزینه‌ها و امکانات تعبیه شده در هر نرم‌افزار کتابخانه‌ای باید به گونه‌ای باشند که پاسخگوی نیازهای حرفه کتابداری و مطابق با وظایف بخشهای کتابخانه باشند (میلهم، 1977). برای مثال، می‌توان از نرم‌افزار بوپاک که یک طرح آزمایشی طولانی مدت توسط یک گروه پژوهشی متشکل از کتابداران است، یاد کرد. بنابراین، با در نظر داشتن موارد مزبور، می‌توان به امکانات و قابلیتهای موجود در بخش امانت نرم‌افزار کتابخانه‌ای پارس آذرخش اشاره کرد و قابلیتهای آن را مد نظر قرار داد.   

بررسی کلی نرم افزار:

ویژگی توصیفی 

این نرم افزار برنامه کامپیوتری و جامعی است که مختص به کتابخانه ها و مراکز

 فرهنگی دارای منابع اطلاعاتی و تحت یک شبکه داخلی  که در سازمان مربوطه راه اندازی میگردد. 

این بر نامه شامل:

1.    فهرست نویسی  منابع

2.    جستجوی منابع

3.    امانت دادن منابع قابل امانت دهی

کتابداران بخش فهرست نویسی برای ورود اطلاعات و یا تصحیح اطلاعات کتب

منابع از منابع دیگر از امکانات بخش فهرست نویسی این برنامه   استفاده                                   

مینماید.همچنین کتابداران این بخش امانت نیز از ابزارهای مربوط به امانت

برگشت و رزرو.

بخشهای نرم افزار و قابلیتهای قابل تعریف برای هر سطح:

در این بخش ویژگی‌های انحصاری نرم‌افزار بصورت مختصر بیان می‌گردد:

1. تحت وب بودن کلیه فرایندهای کتابخانه الکترونیک و دیجیتال
2. عدم محدودیت در استفاده از سیستم با مرورگرهای متفاوت مانند Firefox، Chrome و . . .
3. پشتیبانی از ویژگیهای کتابخانه الکترونیک و کتابخانه دیجیتال در قالب یک سیستم یکپارچه
4. مدیریت همزمان چندین مرکز، کتابخانه و مخزن نگهداری منابع در قالب یک سیستم یکپارچه
5. ذخیره‌سازی اطلاعات در قالب استاندار مارک ایران(UNIMARC)
6. پشتیبانی از قالب‌ها و فرمت‌های استاندارد ISO2709، XML، MARC21، Dublin Core و MODS
7. پشتیبانی از زبان‌های بین‌المللی(UNICODE)واسط کاربری چند زبانه
8. پویایی در طراحی فیلدهای اطلاعاتی، کاربرگه‌های ورود اطلاعات، فرمت‌های نمایش اطلاعات مبتنی بر استاندار مارک ایران(UNIMARC)
9. کنترل صحت اطلاعات فیلدها با استفاده از قوانین داده‌ای
10. ایجاد ارتباط بین رکوردهای مختلف(ارتباط بین مقالات یک مجله، رساله‌های یک نسخه خطی و . . .)
11. پشتیبانی از پروتکل Z39.50 در مورد تبادل اطلاعات در سطح Client و Server
12. امکان ارائه اطلاعات به کنسرسیوم محتوای ملی از طریق پروتکل OAI
13. استخراج خودکار فراداده فنی و محتوای منابع دیجیتالی(Metadata Object)
14. مدیریت و نگهداری نسخه‌های متعدد یک ماده دیجیتالی
15. پشتیبانی از ذخیره‌سازی منابع دیجیتال به دو صورت فایل سیستمی(File system) و پایگاه داده(Database)
16. امکان تگ‌گذاری بر روی فایلهای صوتی، ویدئویی و متنی(محدود نمودن سطح دسترسی کاربران به بخشی از منبع دیجیتالی)
17. پشتیبانی از فایلهای متنی تگ‌گذاری شده و امکان مدیریت آن
18. نمایه‌گذاری بر روی فایلهای صوتی، ویدئویی، تصویری و متنی و امکان جستجو براساس کلیدواژه‌های اختصاص داده شده
19. استخراج خودکار محتوای منابع متنی شامل پاورقی، جدول، پی‌نوشت، فهرست مندرجات و متن
20. تفکیک نسخه آرشیوی و نمایشی منابع و امکان ایجاد خودکار نسخه نمایشی
21. تعیین میزان بزرگنمایی(Resolution) فایلهای متنی جهت تورق مناسب محتوا
22. تعیین محدودیت نمایش صفحات فایلهای متنی به ازای هر نوع منبع
23. گروه‌بندی ساختاری و یا موضوعی و امکان پیمایش و جستجو در قالب درختواره
24. فیش‌برداری در منابع متنی
25. ارائه پیشنهادات جستجو به منظور دستیابی به نتایج مرتبط و دقیق‌تر
26. رتبه‌بندی(Ranking) نتایج جستجو براساس رتبه‌های ثابت و پویا
27. ارائه نتایج جستجو براساس سطوح دسترسی کاربران
28. امکان تنظیم و مدیریت ویژگیهای جستجو
29. امکان تعیین فیلدهای جستجوپذیر داخلی و خارجی(کاربران و کارمندان)
30. تنظیم مشخصات و ویژگی‌های هر یک از منابع دیجیتالی مانند فرمت‌‌های قابل قبول، حداکثر سایز و غیره
31. ارائه اطلاعات به موتورهای جستجو مانند Yahoo و Google
32. جستجوی یکپارچه در اطلاعات کتابشناختی، درون متنی و فهرست منابع دیجیتالی
33. جستجوی تمام متن با/بدون درنظر گرفتن کاراکترهای ویژه در زبان‌های مختلف مانند عربی، فرانسه و غیره
34. جستجوی تمام متن بصورت کلی یا در محدوده مشخص از متن
35. جستجوی مفهومی با استفاده از اصطلاحنامه
36. جستجوی فازی(Fuzzy search)
37. مرور برخط(Online) منابع تمام متن در محیط کاربری مناسب
38. بروزرسانی ایندکس‌های جستجو بصورت برخط(Online indexing) در موتور جستجومرتب‌سازی برخط نتایج جستجو(Online sort)
39. ذخیره فرمول‌های جستجو و امکان ویرایش و بازیابی آن
40. ذخیره جستجوهای موفق و ناموفق
41. مشاهده تاریخچه جستجو و امکان پالایش، ترکیب و یا بازیابی جستجوهای قبلی
42. کتابخانه شخصی با امکان گروه‌بندی، جستجو، یادداشت و برچسب‌گذاری
43. گالری‌های عکس، فیلم و صوت با امکان مدیریت آنها
44. طراحی گردش کار کتابخانه‌ای و امکان مدیریت آن
45. طراحی گزارشات بصورت پویا با استفاده از Report Generator
46. پشتیبانی از فناوری SSO(Single Sign On)
47. پشتیبانی از فناوری Watermark و Streaming
48. مدیریت روابط و ارجاعات در پایگاه مستندات و اصطلاحنامه
49. پشتیبانی از اصطلاحنامه‌های چند زبانه و مدیریت آنهاپشتیبانی از سیستم پرداخت حق عضویت در امانت به دو گونه اعتباری و مالی
50. سرویس‌های دو سویه مانند نظرسنجی، دریافت پیشنهاد و ارائه نقطه نظرات
51. پشتیبانی از پایگاه مستقل و امکان سازماندهی اطلاعات و منابع و جستجوی آنها
52. زمانبندی عملیات گروهی در سیستم مانند تصحیح گروهی اطلاعات و بازسازی ایندکس
53. آگاهی‌رسانی جاری و اطلاع‌رسانی گزینشی (SDI) با استفاده از سرویس‌های تازه‌ها، پست الکترونیک و RSS
54. امکان ارائه پیام­های خودکار(پایان اعتبار عضویت، اتمام مدت امانت، بازگشت مدرک، دیرکرد و . . .) به پست الکترونیکی کاربر
55. امکان ارائه پیام­های خودکار(پایان اعتبار عضویت، اتمام مدت امانت،بازگشت مدرک، دیرکرد و . . .) به تلفن همراه عضو از طریق SMSهوشمندسازی کتابخانه‌ با استفاده از تکنولوژی RFIDمدیریت فرایند سفارش منابع تک نگاشت و پیایند
56. ثبت و مدیریت کاردکس پیایندها
57. استقرار کتابخانه دیجیتال بصورت متمرکز و یکپارچه
58. بهره‌برداری از خدمات و سرویس‌های کتابخانه‌ای براساس پروفایل واحد برای کاربران
59. ایجاد و مدیریت پایگاه‌های مختلف از منابع شامل کتاب، مقاله، پایان نامه و طرح‌های پژوهشی
60. فعالیت مستقل هر یک از مراکز در فرایندهای عضوگیری و امانت
61. ارائه سرویس‌های تعاملی اطلاع‌رسانی و پژوهشی
62. کاربر پسندبودن واسط کاربری سیستم و سازگاری با بسترهای مختلف سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
63. مدیریت کاربران و اعمال امنیت براساس نقش و گروه‌های کاربری
64. امنیت و ارائه اطلاعات براساس سطوح دسترسی کاربران
65. امنیت و ارائه منابع دیجیتال براساس سطوح دسترسی کاربران آگاهی‌رسانی جاری و اطلاع‌رسانی گزینشی (SDI) با استفاده از سرویس‌های تازه‌ها، پست الکترونیک و RSS
66. تبادل دوسویه اطلاعات با کلیه کتابخانه‌های ملی و بین‌المللی با اتکا به استانداردهای بین‌المللی
67. پشتیبانی از پروتکل Z39.50 در مورد تبادل اطلاعات در سطح Client و Server
68. مدیریت همزمان چندین واحد، کتابخانه و مخزن نگهداری منابع در قالب یک سیستم یکپارچه
69. مدیریت متمرکز اطلاعات کتابشناختی منابع و مواد کتابخانه‌ای
70. مدیریت متمرکز منابع دیجیتال با پشتیبانی از فرمت‌های مختلف رایج
71. حفاظت از منابع دیجیتال با استفاده از مکانیزم‌های Watermark و Streaming
72. رتبه‌بندی(Ranking) نتایج جستجو براساس رتبه‌های استاتیک و پویا
73. مرور برخط(Online) منابع تمام متن در محیط کاربری مناسب
74. کتابخانه شخصی با امکان گروه‌بندی، یادداشت‌ و برچسب‌گذاری و جستجو
75. بهبود عملیات اجرایی و مدیریت گردش کار کتابخانه‌ای

تاریخچه نرم افزار

شرکت پارس‌آذرخش در تاریخ 1367/6/21 تحت شماره 72063 در اداره

ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران ثبت شد. این شرکت با هدف فراهم‌­آوری و

تهیه مواد کتابی و غیرکتابی و ارائه سرویس‌­های مربوط به کتابخانه و مراکز

 اسنادی کشور پا به عرصه اطلاع­رسانی نهاد.

  با ورود کامپیوترهای شخصی در دهه 1360 به ایران و به کارگیری آن در

 اکثر سازمان­ها و ارگانها 

 میزان سازگاری نرم افزار با استانداردهای حوزه:

نرم­افزار کتابخانه دیجیتال شرکت پارس­آذرخش پایه و اساس ارائه خدمات را با توجه به نیازهای فردای کاربران بنا گذارده­است .و ارائه دهنده خدمات کتابخانه­ای قدرتمند و جامع برای جامعه استفاده کننده و هدایت آنها به سوی شاه­راه­ها و دروازه­های اطلاعاتی و بهره­برداری مناسب از تکنولوژی­ها به منظور انتقال اطلاعات در اسرع وقت و بهترین شیوه دسترسی به اطلاعات است.

روش‎ها و فرایندهای دسترسی اطلاعات به سرعت در حال دگرگونی هستند. اضافه بار اطلاعاتی، کیفیت اطلاعات، مدیریت اطلاعات و سرعت دسترس‌پذیری، موضوعات اصلی دنیای مبتنی بر فن­آوری اطلاعات شمرده می‎شوند. چنین تغییرات سریعی، کتابخانه­ها و کتابداران را در آستانه عصر جدیدی قرار داده است که با گذشته نه چندان دور، بسیار متفاوت است. این پیشرفت­ها پیامدهای عمیقی برای استفاده­کنندگان اطلاعات و کتابداران دارد، چنین پیشرفت­هایی قادر است، اهمیت کتابداران را در همکاری با محققان و در روند انتقال اطلاعات بیشتر سازد. کتابداران در حالی که خدمات سنتی اطلاع­رسانی را ارائه می­دهند، باید به دنبال توسعه مجموعه­ای از مهارت­های جدید بوده و نقش­ها و وظایف تازه­ای را در خود پرورش دهند. کتابداران کنونی، باید خود را با مهارت­های گوناگون تجهیز کرده، تا بتوانند با تغییر و تحولات همراه شوند. کتابداران می­توانند با یادگیری فنون و مهارت­های مورد لزوم برای کاوش و دستیابی سریع­تر و بهینه­تر، کارشناسان امر را در این زمینه یاری دهند. 

گزینه‌های پیشنهادی در بخش امانت نرم‌افزار کتابخانه‌ای پارس آذرخش

ردیف	قسمت مربوط	گزینه پیشنهادی
1	سیاهة تأخیری‌ها	ارائه زنگ هشدار برای تأخیر بازگشت منابع
2	امانت منابع	درج زنگ هشدار برای اعلام محدودیت زمان تحویل منابع
3	سیاهة قفسه‌خوانی	تدوین گزینه های منظم برای تسریع این بخش
4	تاریخ برگشت منابع	درج هشدار روزانه برای عودت منابع
5	برنامه زمان امانت	تعریف پیش فرض برای ایام تعطیل
6	منابع رزروی	جهت سامان بخشی به تقاضا و صف منابع

جدول 2. نقصهای مربوط به بخش امانت نرم‌افزار کتابخانه‌ای پارس آذرخش

ردیف	قسمت مربوط	نوع نقص
1	رزرو	الف) نبودِ سیاهه رزرو یک مدرک ب) نبودِ گزینة رزرو در بخش مدرک ج) نبود گزینة رزرو در قسمت خروجی چاپگر
2	تسویه حساب	بروز مشکل در زمان امانت و تحویل منابع
3	زمان امانت	نبودِ انعطاف نداشتن در تعیین روزهای پیش فرض
4	جریمه دیرکرد	نبودِ امکان تغییر در جریمه دیر کرد توسط مدیریت
5	اخطار دیرکرد	رعایت نکردن قواعد نامه‌نگاری و اسلوب خاص مربوط