شهر اهواز و کتابخانه هایش......

اهواز: مرکز استان خوزستان یکی از کلان شهرهای ایران است. این شهر که در بخش مرکزی شهرستان اهواز قرار دارد، در موقعیت جغرافیایی ۳۱ درجه و ۲۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی در بخش جلگه‌ای خوزستان و با ارتفاع ۱۸ متر از سطح دریا واقع می‌باشد.

بر پایه تازه ترین آمار رسمی، ۳۲٪ مردم استان خوزستان در کلانشهر اهواز زندگی می‌کنند. از این جمعیت ۳۵٪ در حاشیه شهر زندگی می‌کنند و از این رو پس از کلانشهر مشهد، اهواز جایگاه دوم حاشیه نشینی را داراست. ۵۱٪ نفت مناطق نفت خیز جنوب کشور در اهواز تولید می‌شود و برخی از بزرگترین کارخانه‌های مادر کشور در این شهر جای دارند.

شهر اهواز با ۲۰۰۰۰ هکتار مساحت، چهارمین شهر وسیع ایران پس از تهران و مشهد وتبریز می‌باشد. جمعیت آن نیز در سرشماری سال ۱۳۸۵ ۱٬۰۵۹٬۴۶۱ نفر بوده که اهواز را در جایگاه هفتمین شهر پرجمعیت ایران قرار می‌دهد.

کارون پرآب‌ترین رود ایران با سرچشمه گرفتن از کوههای بختیاری، با ورود به اهواز، شهر را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم نموده و جلوه زیبایی به شهر داده‌است.

وجود کارخانجات بزرگ صنعتی، تاسیسات اداری و صنعتی شرکت مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی حفاری ایران، اهواز را به یکی از مهم‌ترین مراکز صنعتی ایران تبدیل کرده و همین امر سبب شده که مهاجران بسیاری روی به اهواز کنند.

شهرهای اطراف اهواز عبارتند از: شهرهای تاریخی مسجدسلیمان، دزفول، اندیمشک و شوشتر و شوش در سمت شمال، رامهرمز و هفتکل و ایذه و باغ ملک در شرق،بهبهان، ماهشهر، شادگان و خرمشهر در جنوب و سوسنگرد، هویزه و بستان در سمت غرب.

اهواز از سال ۱۳۵۵ خورشیدی از نظر جمعیت شهر اول خوزستان بوده‌است و پیش از آن آبادان این رتبه را در خوزستان داشت.

اهواز کنونی محور ترانزیتی بسیار مهمی است که بوسیله راههای زمینی و ریلی و هوایی سایر نقاط کشور را به بنادر مهم آبادان، خرمشهر، بندر امام خمینی و ماهشهر پیوند می‌دهد. همچنین با وجود پایانه و بازارچه‌های مرزی شلمچه و چزابه در نزدیکی اهواز، این شهر به طور مستقیم متاثر از ترافیک کالا و مسافر و مسافران سیاحتی و زیارتی ایرانی و عراقی می‌باشد.  

کتابخانه های اهواز

نام کتابخانه	آدرس	تلفن
کتابخانه آیت اله بهشتی	اهواز -بزرگراه بهبهانی	۲۲۲۰۰۳۲
کتابخانه آیت اله جزایری	اهواز -امام خمینی	۲۲۱۶۴۴۷
کتابخانه حضرت فاطمه زهرا س	اهواز -آزادگان	۲۲۱۳۴۶۵
کتابخانه شهدای زرگان	اهواز -زرگان	۴۴۶۳۰۹۹
کتابخانه شهیدباهنر	اهواز -انقلاب	۳۷۷۰۰۶۶ ۳۷۸۴۰۰۱
کتابخانه شهیددستغیب	اهواز -سپیدار	۲۲۷۱۳۱۸
کتابخانه شهیدرجائی	اهواز – کوی تختی	۳۳۳۲۹۰۵
کتابخانه شهیدمطهری	اهواز – شهیدباهنر	۲۲۷۲۰۴۷
کتابخانه شهیدمفتح	اهواز -۴۰۰دستگاه	۲۲۴۹۳۱۰ ۴۴۵۱۸۸۷
کتابخانه کوثر پیچ استادیوم	اهواز – پیچ استادیوم	۳۳۶۲۰۴۰
کتابخانه مرکزی دانشگاه شهیدچمران	اهواز – گلستان	۳۳۳۲۰۶۶
کتابخانه مسجدجامع غفاری	اهواز – غفاری	۲۲۲۲۲۶۴
کتابخانه ولایت کوی سعدی	اهواز – کوی سعدی	۳۳۴۶۱۴۰
کتابخانه امام جعفرصادق ع	اندیمشک -یساری	۴۲۳۵۳۴۹
کتابخانه باقرالعللوم	کوی رسالتاندیمشک	۴۲۳۳۷۷۴
کتابخانه شهیدبهشتی	امیدیه	۳۲۲۶۰۰۱
کتابخانه شهیددستغیب	ایذه – بزرگراه انقلاب	۵۲۲۲۰۹۷
کتابخانه شهیدمصطفی خمینی	باغ ملک – امامت	۴۲۲۳۰۷۷
کتابخانه رودبند	دزفول – فتح المبین	۲۲۴۴۴۷۲

کتابخانه کنگره آمریکا

در ۲۴ آوریل سال ۱۸۰۰ میلادی جان آدامز، رییس جمهور وقت آمریکا لایحه‌ای به کنگره آمریکا  

فرستاد که بر اساس آن علاوه بر انتقال پایتخت این کشور از فیلادلفیا به شهر جدید واشنگتن،‌ با اختصاص مبلغ ۵۰۰۰ دلار برای تاسیس کتابخانه‌ای حاوی کتب قابل استفاده و مفید برای اعضای کنگره آمریکا نیز موافقت می‌شد.

بدین ترتیب با گردآوری یک مجموعه ۳۰۰۰ جلدی در بخشی از کاپیتول – ساختمان جدید کنگره آمریکا- سنگ بنای اولین کتابخانه کنگره امریکا گذاشته شد.

اما در حقیقت پایه گذاری آنچه هم اکنون به عنوان بزرگترین کتابخانه جهان شناخته می‌شود،‌ مدیون وقایعی است که ۱۵سال بعد اتفاق افتاد. در آگوست سال ۱۸۱۴ ارتش مهاجم انگلستان با به آتش کشیدن ساختمان کنگره کتابخانه کوچک آن را نیز نابود کرد.

یک سال بعد تامس جفرسون،‌ رییس جمهور بازنشسته آمریکا در ازای دریافت ۲۳۹۵۰ دلار،‌ کتابخانه شخصی خودش را که حاوی ۶۴۸۷ جلد کتاب در موضوعات گوناگون هنری،‌ فلسفی،‌ ریاضیات، علوم پزشکی، روانشناسی و غیره بود، تقدیم کنگره کرد.

در سال ۱۸۶۴، لینکلن شخصی را به سمت رئیس کتابخانه کنگره منصوب کرد که قرار بود کتابخانه را طی ۳۰ سال آینده تغییر شکل دهد. اینزورث رند اسپوفورد مجموعه‌های کتابخانه کنگره را بسیار گسترش داد و به این نهاد نقش ملی نوینی بخشید.

اسپوفورد موفق شد قانون حق مؤلف را تغییر دهد تا کتابخانه کنگره از هر کتاب، نقشه، نمودار، نمایشنامه، آثار موسیقی، گراور، مواد چاپی و یا عکس‌هایی که برای دریافت حق مؤلف به کتابخانه کنگره ارائه می‌شد، ۲ نسخه رایگان دریافت کند؛ همچنین طی توافقی با سازمان اسمیتسونیان به شکل منظم شروع به گردآوری آثار علمی امریکایی و مدارک خارجی از طریق مبادله کرد.

قانون دیگری کتابخانه را قادر ساخت، نسخ متعدد از صورت مذاکرات مجلس و همه قوانین ایالات متحده را به رایگان دریافت کند. اسپوفورد از اینها برای تبادل مدارک با همه کشورهایی که با ایالات متحده روابط دیپلماتیک داشتند، استفاده کرد.

درس زندگی

آموخته ام ...... بهترین کلاس درس دنیا کلاسی است که زیر پای پیر ترین فرد دنیاست .

آ‌موخته ام ...... وقتی که عاشق هستید عشق شما در ظاهر نیز نمایان می شود.

آموخته ام ...... تنها کسی که مرا در زندگی شاد می کند کسی است که به من می گوید : تومرا . شاد کردی .

آموخته ام ...... داشتن کودکی که در آغوش شما به خواب رفته زیباترین حسی است که در دنیا وجود دارد

آموخته ام ...... بهترین کلاس درس دنیا کلاسی است که زیر پای پیر ترین فرد دنیاست .

آ‌موخته ام ...... وقتی که عاشق هستید عشق شما در ظاهر نیز نمایان می شود.

آموخته ام ...... تنها کسی که مرا در زندگی شاد می کند کسی است که به من می گوید : تومرا . شاد کردی .

آموخته ام ...... داشتن کودکی که در آغوش شما به خواب رفته زیباترین حسی است که در دنیا وجود دارد .

آموخته ام ...... که هرگز نباید به هدیه ای از طرف کودکی ( نه ) گفت .

آموخته ام ...... که همیشه برای کسی که به هیچ عنوان قادر به کمک کردنش نیستم دعا کنم .

آموخته ام ...... که مهم نیست که زندگی تا چه حد از شما جدی بودن را انتظار دارد ،‌ همه ما احتیاج به دوستی داریم که لحظه ای با وی به دور از جدی بودن باشیم .

آموخته ام ...... که زندگی مثل یک دستمال لوله ای است هر چه به انتهایش نزدیکتر می شویم سریعتر حرکت می کند .

آموخته ام ...... که پول شخصیت نمی خرد .

آموخته ام ...... که تنها اتفاقات کوچک روزانه است که زندگی را تماشایی می کند

آموخته ام ...... که چشم پوشی از حقایق آنها را تغییر نمی دهد .

آموخته ام ...... که این عشق است که زخمها را شفا می دهد نه زمان .

آموخته ام ...... که وقتی با کسی روبرو می شویم انتظار لبخندی از سوی ما را دارد .

آموخته ام ...... که هیچ کس در نظر ما کامل نیست تا زمانی که عاشق بشویم.

آموخته ام ...... که زندگی دشوار است اما من از او سخت ترم .

آموخته ام ...... که فرصتها هیچگاه از بین نمی روند ،‌ بلکه شخص دیگری فرصت از دست داده ما را تصاحب خواهد کرد.

آموخته ام ...... که لبخند ارزانترین راهی است که می شود با آن نگاه را وسعت داد.

آموخته ام ...... که نمی توانم احساسم را انتخاب کنم اما می توانم نحوه بر خورد با آنرا انتخاب کنم.

آموخته ام ...... که همه می خواهند روی قله کوه زندگی کنند ، اما تمام شادی ها و پیشرفتها وقتی رخ می دهد که در حال بالا رفتن از کوه هستید .

آموخته ام ...... بهترین موقعیت برای نصیحت در دو زمان است : وقتی که از شما خواسته می شود ،‌ و زمانی که درس زندگی دادن فرا می رسد .

آموخته ام ...... که گاهی تمام چیزهایی که یک نفر می خواهد فقط دستی است برای گرفتن دست اوست و قلبی است برای فهمیدن وی میباشد.

گذشته و حال و آینده کتابداری

کتابداری ایران: گذشته، حال و آینده 

آموزش کتابداری و اطلاع رسانی در ایران را باید در گذشته ی کتابخانه های این سرزمین جستجو کرد. در این صورت باید پذیرفت که آغاز این نوع آموزشها همراه با تاسیس اولین کتابخانه ها یا به تعبیر درست تر برپایی اولین مجموعه ها بوده است.

مقدمه:

آموزش کتابداری و اطلاع رسانی در ایران را باید در گذشته ی کتابخانه های این سرزمین جستجو کرد. در این صورت باید پذیرفت که آغاز این نوع آموزشها همراه با تاسیس اولین کتابخانه ها یا به تعبیر درست تر برپایی اولین مجموعه ها بوده است.

اکنون ما مفهوم دیگری را از کتابخانه ها دنبال می کنیم که در گذشته مرسوم نبوده. با پذیرش این فرض، تاریخ آموزشهای کتابداری به مفهوم اداره مجموعه ها را که البته حفاظت و نگهداری رکن اساسی آن را تشکیل می دهد باید به دوران دور یعنی زمان هخامنشیان (640ق.م- 338 ق.م) نسبت داد. ادامه این آموزشها را باید در کتابخانه های ساسانیان (242م.- 31ق.) و به ویژه در کتابخانه دانشگاه جندی شاپور دنبال نمود.

●تعریف مسیله

در قرن نوزدهم که دوران رشد کتابداری و نظریه های آن در ایالات متحده و انگلستان بود. قاجاریان بر ایران (1193- 1344ق.) حکومت می کردند. که نه اندیشه توسعه ملی دارند و نه در فکر آنند که در رقابت های بین المللی برای توسعه و نوآوری شرکت کنند. آنها حتی در مقابل اندیشه های نو که در اقدامات کسانی مانند قایم مقام فراهانی و امیرکبیر تجلی می یافت ایستادگی می کردند. بدین ترتیب در ایران قرن نوزدهم و نیمه قرن بیستم، نواندیشی سیاسی که مقدمه و زیربنای توسعه اجتماعی و فرهنگی بود متوقف شد. لذا نمی توان انتظار داشت در چنین شرایطی کتابخانه های ایران فراتر از کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان رود و استفاده کنندگانی به جز شاه و دربار قاجار داشته باشد.

در همین دوران کتابخانه های عمومی در ایالات متحده رشد می یابند و شرایط اجتماعی و فرهنگی مناسب ظهور کتابداری حرفه ای و تاسیس دانشکده های کتابداری می شود.

● دوران پهلوی

ایران دوران حکومت پهلوی اول (1304- 1320ش.) از طریق زور و فشار، برای توسعه زیر ساخت های فنی، اقتصادی و فرهنگی مانند کارخانه ی نساجی، راه آهن سراسری، بانک ملی دگرگونی در جامعه نیمه فیودالی مواجه است. همراه با این تحولات، نظام آموزشی کشور به ویژه آموزش ابتدایی نیز متحول شد. وزارت فرهنگ برای ایجاد و تداوم نظام مذکور تاسیس شد. تاسیس وزارتخانه فرهنگ شرایط بنیان نهادن کتابخانه ملی را به وجود آورد؛ بدون اینکه جامعه کتابداری ایران هنوز با ایده های کتابداری نوین آشنا شده باشد.

نخستین دوره آموزشی کتابداری در سال 1318 در دانشسرای عالی که بعدها به دانشگاه تربیت معلم تغییر نام داد برگزار شد. در میان مدرسان این دوره ، که ترکیبی از استادان دانشکده تهران و کتابشناسان آگاه به نسخه های خطی بود. محسن صبا که کتابداری نوین را در فرانسه آموخته و در سال 1315 به ایران بازگشته بود. هر چند این دوره آموزشی با نفوذی که کتابداران سنتی در ایران داشتند، برنامه آموزشی محدودی داشت و موفق به آموزش جنبه های مختلف علوم کتابداری نگردید. ولی فرصتی بود که صبا شرکت کنندگان دراین دوره را با نظریه های کتابداری نوین که در فرانسه آموخته بود آشنا نماید.

اولین کتاب فارسی در زمینه کتاب و کتابداری را دکتر محسن صبا با عنوان اصول فن کتابداری و تنظیم عمومی و خصوصی در سال 1332 تالیف و در دانشگاه تهران منتشر شد.

در همین دهه (یعنی در دهه سی شمسی) تنها در سال 1333 ایرج افشار جزوه ای با نام (کتابشناسی ایران) تهیه و تنظیم کرد که به پیوست فرهنگ ایران زمین منتشر شد.در دهه چهل شمسی شاهد رشد و تولید منابع کتابداری در ایران شدیم.

با ایجاد مرکز خدمات کتابداری در سال 1347 و نیاز به منابع فارسی برای انجام دادن روند فهرست نویسی و رده بندی برای کتابهای فارسی و عربی از منابع مورد نیاز تهیه و تدوین شد و در این دهه اولین نشریات کتابداری ایران منتشر کرد.

● دوران پس از انقلاب اسلامی

پس از انقلاب اسلامی، دولت موقت، مردم ایران را، به ویژه کارکنان بخش عمومی و خصوصی را برای سازندگی فراخواند. دانشگاهها نیز شامل این فراخوان شدند و درهای دانشگاه برای ادامه فعالیتهای آموزشی و پژوهشی گشوده شد و گروههای کتابداری در تهران و شهرستان ها به ویژه آنهایی که در سطح فوق لیسانس فعالیت می کردند و از کمک استادان خارجی بهره می بردند. با مشکل کمبود و حتی نبود استاد مواجه شدند. از همه دشوارتر وضعیت گروه کتابداری دانشگاه اهواز بود که با رفتن دو نفر عضو هییت علمی امریکایی که اعضای یک خانواده بودند، با تعطیلی موقت مواجه گردید. بعد از این گروه، گروه های کتابداری دانشگاههای شیراز، الزهرا و علوم پزشکی ایران با دشواری زیادی از نظر ارایه کار مواجه شدند.

گروه های مذکور مجبور بودند با حداقل عضو هییت علمی، و بهره گیری از مدرسانی که بیشتر آنها در استخدام سازمان های حرفه ایی کتابداری و کتابخانه ها بودند به کار خود ادامه دهند.

در دهه شصت با ادغام مرکز خدمات کتابداری در کتابخانه ملی ابزارهای اصلی فهرست نویسی و کتابشناسی ملی با اصول علمی منظم تری تهیه و تدوین شد. در این سالها سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی( سمت) که مسیول تهیه و تدوین کتابهای علوم انسانی دانشگاهها است با ایجاد کمیته کتابداری، نسبت به تهیه و تدوین کتابهای فارسی کتابداری اقدام کرد که اولین ثمره آن در سال 1374 منتشر شد.

در سال 1365 علی رغم اینکه هنوز تعداد زیادی از کتابخانه ها به ویژه کتابخانه های دانشگاهی و اختصاصی، نظام کتابخانه های خود را نظام های دستی به رایانه ای تغییر نداده بودند و همچنین امکانات رایانه ای شدن به طور مطلوب در اختیار بسیاری از کتابخانه ها نبود، کمیته برنامه ریزی ضرورت توجه به موج جدید را که فناوری های نوین اطلاعاتی موجب شده بود احساس نمود. همچنین درباره تغییر وضعیت کتابخانه ها و تنوع آنها اندیشیده شده بود.